Allergenenmanagement - People in Food Magazine #05

Duidelijke en betrouwbare informatie over allergenen in voeding

Door Esther Baan

Voldoet jouw allergenenmanagement aan de eisen die aan de retail worden gesteld?

“Retailers en voedingsmiddelenfabrikanten hebben in Nederland in verband met allergenen totaal 54 producten moeten terugroepen in 2017.” Blijkt uit het rapport van Allergenen Consultancy.
Kruisbesmetting wordt daarvoor veelal als belangrijkste oorzaak genoemd; de praktijk wijst echter anders uit. De oorzaak ligt meestal veel meer voor de hand. Denk bijvoorbeeld aan fouten in de etiketinformatie (52%) en verwisseling van etiket (32%) of product.

Producenten zullen hun allergenenmanagement dus moeten verbeteren. Daarbij moeten ze zich niet alleen richten op hygiëne en gevaren van het productieproces. De focus zal ook gelegd moeten worden op de ondersteunde processen en informatiestromen.

Wat

Sinds 2013 heeft een team van stakeholders, bestaande uit onder meer de retail, industrie, wetenschap, medische specialisten, patiëntenorganisaties en certificerende instellingen, intensief gewerkt aan een schema met daarin de eisen die gesteld moeten worden aan een goed allergenenbeheer bij voedingsmiddelenbedrijven. Het certificeerbare schema is opgenomen in de Code of Practice van SimplyOK (www.simplyok.eu). Belangrijke kenmerken ervan zijn: toepasbaar voor elke organisatie, lage instapkosten en risicobeoordeling gebaseerd op het VITAL®-systeem.

Hoe

SimplyOK gaat in principe uit van 5 basispijlers. De inhoud van deze 5 pijlers kan als leidraad worden gebruikt voor het allergenenbeleid en/of daarin worden opgenomen.

De basispijlers

1. Grondstofinformatie van de leveranciers
O.a.

De specificatie moet informatie bevatten met betrekking tot kruisbesmetting op de productie locatie.
Indien nodig wordt een audit op de producentlocatie uitgevoerd.
Er moeten goedgekeurde specificaties aanwezig zijn voordat (test)producties worden uitgevoerd.
Specificaties moeten ten minste jaarlijks op nauwkeurigheid worden gecontroleerd.
Een overzicht van allergene materialen die ter plaatse worden gehanteerd, moet aanwezig zijn.

2. Receptuurbeheer

O.a.

Voorafgaand aan de productie zal de aanwezigheid van allergenen in testproducties en aanverwante activiteiten (reiniging, planning, enz.) worden besproken met alle relevant operators en personeelsleden.
Een product waarin een ander product wordt herwerkt, bevat ten minste dezelfde ingrediënten en allergenen als het product dat moet worden herwerkt. In het geval van herwerken, zal een herverwerkmatrix aanwezig zijn.
Receptveranderingen worden gecommuniceerd aan alle relevante operators en personeelsleden.
Wanneer grondstoffen en/ of recepten worden gewijzigd, moeten de daaruit voortvloeiende veranderingen voor de ingrediënten en allergenen voor het product en andere producten worden overwogen.

3. Ontwerp van het etiket (op basis van pijler 1 en 2)

O.a.

De productspecificatie en het etiket moeten informatie bevatten over niet-vermijdbare kruisbesmetting voor allergenen die een risico inhouden voor voedselallergische consumenten volgens een VITAL®-risicobeoordeling (geen allergenen uitgesloten).
Alle voorgedrukte verpakkingsmaterialen (ingrediëntenlijst en allergeneninformatie) moeten worden goedgekeurd.
Alle voorbedrukte verpakkingen moeten ter identificatie worden voorzien van een nummer, inclusief een versienummer.
Geweigerde of vervallen versies van voorgedrukte verpakkingsmaterialen moeten worden geïdentificeerd, verwijderd of vernietigd om ongeoorloofd gebruik te voorkomen.
Een overzicht van goedgekeurde verpakkingsmaterialen/ labelinformatie moet aanwezig zijn.
Wanneer ingrediënten- en allergeneninformatie wordt afgedrukt, moeten de gegevens
vooraf worden gecontroleerd op juistheid en worden goedgekeurd.
Voorbedrukt verpakkingsmateriaal moet op een gecontroleerde manier worden opgeslagen.
Een overzicht van plaatsen waar productinformatie wordt opgeslagen, zoals externe databases, klantenservice, websites en brochures, moet worden bijgehouden indien van toepassing.

4. Voorkómen van verwisseling grondstoffen, halffabricaten of etiketten.
O.a.

Alle grondstoffen en inkomende goederen moeten worden gecontroleerd en geregistreerd om ervoor te zorgen dat de juiste producten en verpakkingen worden geleverd.
Alle producten, zoals grondstoffen, gewogen grondstoffen, halffabricaten, niet-geëtiketteerde eindproducten, geblokkeerde producten en nabewerkingen, moeten voorzien zijn van een teken dat de allergenenstatus aantoont.
Er is slechts een beperkte voorraad voorbedrukt verpakkingsmateriaal of etiketten beschikbaar in het verpakkingsgebied.
In het geval van off-line-codering worden gedocumenteerde controles uitgevoerd om te kunnen garanderen dat de juiste gedrukte materialen worden gebruikt.
Bij elke productwisseling en, in geval van voorbedrukt verpakkingsmateriaal, ook bij het ruilen van labels of films, moet worden nagegaan of het juiste etiket/ folie is gebruikt. Dit moet worden vastgelegd.
Geautomatiseerde processen (klepcircuits, silo, doseringen) moeten worden beveiligd, zodat geen kruisbesmetting mogelijk is.

5. Voorkómen van kruisbesmetting en/of onbedoelde aanwezigheid van allergenen en uitvoering kwantitatieve risicobeoordeling (op basis van VITAL®)

O.a.

Stofvorming moet worden voorkomen bij het wegen van ingrediënten. Ook moeten passende maatregelen worden genomen om kruisbesmetting door het gebruik van scheppen, messen of andere materialen te voorkomen.
Materialen die voor intern transport worden gebruikt, moeten na elk gebruik worden gereinigd of moeten aan bepaalde producten worden gewijd om kruisbesmetting te voorkomen.
In geval van flexibele inzet van personeel op verschillende lijnen, moeten adequaat voorzorgsmaatregelen worden genomen, zoals het wassen van handen of kleding en het wisselen van schoenen tussen het overschakelen van productlijnen.
Indien nodig, hetzij door fysieke scheiding van productieprocessen, hetzij door planning in combinatie met reiniging, moet kruisbesmetting worden voorkomen. In het laatste geval is er een duidelijk schriftelijk planningsysteem aanwezig.
Allergenen worden bij voorkeur verwijderd door nat te reinigen. Indien dit niet mogelijk is, moet een combinatie van fysisch verwijderden en spoelingen worden toegepast.

Pas wanneer productieproces, databeheer en de overige bedrijfsprocessen op orde zijn, heeft het echt zin om kruisbesmetting met allergenen te berekenen met behulp van VITAL®. De uitkomst van deze berekening kan vervolgens getoetst worden met behulp van analyses.

SimplyOK is geen ‘vrij-van’-keurmerk maar biedt afnemers de waarborg van een gedegen onderbouwing. Na een grondige onderbouwing met behulp van de 5 basispijlers kan een waarschuwing gebruikt worden indien een écht risico op kruisbesmetting met een allergeen bestaat.

Wie

Albert Heijn heeft zijn huismerkleveranciers gevraagd de 5 basispijlers van allergenenbeheer goed te regelen. Er zijn vooralsnog geen retailers bekend die certificeren verplicht stellen.

De eerste auditoren van certificatie-instelling Vinçotte ISACert zijn al wel opgeleid. Lloyd’s Register is bijna zover.

In de toekomst zal een beeldmerk van SimplyOK beschikbaar zijn voor bedrijven die de audit met succes hebben doorlopen. Dus wellicht ook een interessant voor jou?

stappenplan certificering

Klaar voor de certificering?

Download het stappenplan 'Certificering van uw kwaliteitssysteem'