Energiedranken kunnen een stimulerende werking op mensen hebben. De drankjes zijn bedoeld voor het verbeteren van de fysieke en mentale prestatie. Er is een grote vraag naar en in iedere supermarkt zijn ze wel in de schappen terug te vinden.
De GGD wil de drankjes echter verbieden voor jongeren, vanwege de grote hoeveelheid cafeïne die erin zit. De eerste klachten over energiedranken kwamen al jaren geleden, vooral van docenten die vonden dat hun leerlingen zo druk werden na het drinken ervan.
Volgens het Warenwetbesluit Etikettering van levensmiddelen moet op dranken met meer dan 150 milligram cafeïne per liter het cafeïnegehalte staan in mg/100 ml. Ook moet er ‘hoog cafeïnegehalte’ op het etiket worden gezet. Dit geldt niet voor koffie en thee.
Het Warenwetbesluit Bereiding en behandeling levensmiddelen bepaalt dat frisdrank niet meer dan 350 milligram cafeïne per liter mag bevatten.
Er is echter ook vernieuwde wetgeving: vanaf 13 december 2014 is de nieuwe Europese verordening Voedselinformatie aan consumenten van kracht. Het volgende moet vanaf dan verplicht op het etiket staan:
In de meeste energiedranken zit water, suiker, cafeïne, taurine en eventuele toegevoegde vitamines. In de light-versies zijn de suikers vervangen door zoetstoffen. Soms zit er ook nog guarana-extract en glucoronolacton in energiedranken.
Cafeïne
De grootste effecten van energiedranken komen van de cafeïne. Cafeïne is een stof die van nature voorkomt in koffie en in kleinere hoeveelheden in thee. Ook energiedranken, cola, ijsthee, chocolade en chocolademelk bevatten cafeïne.
Bij inname van kleine hoeveelheden, bijvoorbeeld door het drinken van 1 à 2 kopjes koffie, verbetert cafeïne de concentratie en prestatie en verdrijft het vermoeidheid. Het innemen van te veel cafeïne kan juist nadelige effecten hebben, zoals rusteloosheid, angstgevoelens, slaapproblemen of hoofdpijn. Wat een teveel aan cafeïne is, verschilt sterk per persoon.
Suiker
Energiedranken worden ook wel hypertone dranken genoemd, vanwege het hoge suikergehalte. Energiedranken bevatten 8 tot 15 gram koolhydraten per 100 ml. Per blikje van 250 ml staat dit ongeveer gelijk aan 7 suikerklontjes. Deze dranken zijn door het hoge suikergehalte ongeschikt als sportdranken, omdat suiker de vochtopnamen in de darmen vertraagt.
Taurine
Taurine komt van nature voor in ons voedsel. Daarnaast kan het lichaam deze stof ook zelf aanmaken. Taurine speelt een rol bij het regelen van het vochtgehalte in de hersenen en bij het regelmatig kloppen van het hart. Of extra taurine een effect heeft op het lichaam is nog onbekend. Ook weet men nog niet of een te hoge inname schadelijk kan zijn.
Guarana-extract & Glucoronolacton
Glucoronolacton is een lichaamseigen stof die vrijkomt bij de afbraak van glucose in de lever. Via energiedranken krijg je meer glucoronolacton binnen dan via ander eten en drinken. Over guarana-extract en glucoronolacton is eigenlijk nog heel weinig bekend. Wat het doet in het lichaam en welke hoeveelheden veilig zijn voor jongeren moet ook nog onderzocht worden.
Een energiedrank bevat per blikje van 250 ml gemiddeld 80 mg cafeïne, per 100 ml is dat 32 mg. Dat is minder dan meestal in een kopje koffie zit. Een kop koffie van 150 ml bevat gemiddeld 75 mg cafeïne, per 100 ml dus 50 mg. Koffie wordt doorgaans echter in kleinere eenheden geconsumeerd dan energiedranken.
Daarnaast zijn er ook zogenaamde ‘energy shots’ verkrijgbaar. Deze zijn gelijk aan energiedranken, maar sterker geconcentreerd. Een flesje van 50 ml bevat gemiddeld 80 mg cafeïne, dit is ongeveer gelijk aan de hoeveelheid van een kop koffie.
Cola bevat gemiddeld 41 mg cafeïne per blikje van 330 ml; per 100 ml komt dat op 12,5 mg. Dat lijkt in eerste instantie weinig, maar bedenk dat cola vaak in grote hoeveelheden wordt genuttigd.
Een teveel aan cafeïne kan dus leiden tot rusteloosheid, angstgevoelens, slaapproblemen of hoofdpijn, ongeacht via welk voedingsmiddel je de cafeïne binnenkrijgt.
Dat de GGD het gebruik door jongeren van energiedranken met cafeïne een belangrijk onderwerp vindt, lijkt dus een reëel punt. Het is ook niet voor niets dat er volgens de wetgeving op het etiket van energiedranken vermeld moet worden: ‘Hoog cafeïnegehalte. Niet aanbevolen voor kinderen en vrouwen die zwanger zijn of borstvoeding geven’.
Daarbij is de hoeveelheid suiker in de drankjes onder andere slecht voor het gebit en maken de drankjes op termijn ook extra moe. De drankjes zijn veilig, maar gezond is anders.
