Door: Nine Pijl-Zeilstra
622 woorden – 2,5 minuut leestijd
Het meest recente rapport van de EFSA heeft vastgesteld dat van de twee groepen MOSH en MOAH, vooral MOAH een potentieel risico vormt voor de gezondheid. Door passende maatregelen te nemen in de praktijk is het mogelijk om MOAH in voedsel te vermijden.
Minerale olie wordt vaak verkregen als destillaat van ruwe aardolie, maar kan ook synthetisch worden geproduceerd uit steenkool, aardgas en biomassa. Minerale oliën kunnen worden ingedeeld in twee groepen: verzadigde koolwaterstoffen (MOSH) en aromatische koolwaterstoffen (MOAH).
Uit het EFSA-rapport blijkt dat MOSH met de huidige blootstelling geen gezondheidsrisico vormt. Echter, het ALARA-principe (As Low As Reasonably Achievable) moet worden toegepast, wat betekent dat gestreefd moet worden naar zo laag mogelijke concentraties in voedingsmiddelen. Voor MOAH zijn er echter aanwijzingen voor genotoxiciteit en carcinogeniteit, waardoor regulerende maatregelen nodig zijn volgens EFSA.
Contaminatie van voedingsmiddelen met MOAH kan op drie manieren plaatsvinden: via grondstoffen, tijdens het productieproces en via verpakkingsmaterialen.
De belangrijkste oorzaken zijn landbouwpraktijken (bijv. dieselolie in werktuigen en pesticiden), opslag en transport (bijv. minerale olie tegen stofvorming of met olie behandelde zakken), en additieven en technische hulpstoffen. Het is van belang om de risicovolle grondstoffen te identificeren en passende maatregelen te nemen.
Riskplaza heeft een nieuwe factsheet opgesteld waarin het gevaar van MOAH gereguleerd is voor verschillende grondstofgroepen, zoals plantaardige oliën, kokosolie, dierlijk vet, palm(pit)olie, sojaolie, raap- en koolzaadolie, en zonnebloemolie. Ook is het gevaar voor 20 opkomende ingrediëntgroepen gedefinieerd.
Potentiële bronnen in het productieproces zijn onder andere smeermiddelen, lossingsmiddelen, anti-schuimmiddelen, anti-stofmiddelen, perslucht en bakpapier. Het is van belang om deze bronnen te identificeren en te beoordelen of er voldoende maatregelen zijn genomen om contaminatie tegen te gaan.
MOAH heeft de eigenschap te kunnen migreren vanuit verpakkingsmaterialen voor voedingsmiddelen. Wetenschappelijke testen hebben aangetoond dat wanneer MOAH aanwezig is in secundaire verpakkingen en de primaire verpakking geen uitsluitende barrière biedt, MOAH kan migreren naar het voedingsmiddel.
Verschillende voedselcontactmaterialen bevatten minerale oliën als additieven, zoals kunststoffen, kleefstoffen, rubberartikelen, vetvrij papier, karton en drukinkten.
Uit monitoringsdata blijkt dat MOAH voornamelijk wordt aangetroffen in eindproducten met dierlijke en plantaardige vetten en oliën, graan en graanproducten, zuigelingenvoeding, peulvruchten, oliehoudende zaden, chocolade en chocoladeproducten (met name cacao), koffie, thee en kruiden.
De EU heeft actielimieten voorgesteld voor MOAH via een verklaring op 21/4/22. Deze limieten variëren met het vetgehalte in het voedingsmiddel:
· 0.5 mg/kg voor droge voedingsmiddelen met een laag vet/oliegehalte (≤4% vet/olie)
· 1 mg/kg voor voedingsmiddelen met een hoger vetgehalte (>4% vet/olie)
· 2 mg/kg voor vetten/oliën
Lidstaten kunnen deze richtlijnen op eigen wijze invullen, wat kan leiden tot variaties per land.
Voer eerst een risicoanalyse uit met de volgende stappen:
· Identificeer mogelijke bronnen van MOAH.
· Bepaal de worst-case grondstoffen.
· Analyseer de risico’s die zich tijdens de productie kunnen voordoen.
· Beoordeel de risico’s van het gebruikte verpakkingsmateriaal.
· Stel beheersmaatregelen vast om contaminatie (tijdens productie) te beperken of waar mogelijk te vermijden.
Bepaal vervolgens de worst case producten uit het assortiment en laat die analyseren, zo nodig einde THT als het verpakkingsmateriaal een bron is.
Voor analyse wordt gebruik gemaakt van een combinatie van chromatografie met massaspectrometrie. De nieuwste technologieën, zoals gaschromatografie gecombineerd met vlamionisatie, leveren verbeterde resultaten. Momenteel wordt deze techniek echter nog maar door een beperkt aantal laboratoria wereldwijd toegepast, waaronder Mérieux (in Duitsland en in het nieuwe laboratorium in Rotterdam).
Het laboratorium van Mérieux heeft een unieke techniek ontwikkeld voor specifieke kwantificatie van MOAH.
Het is essentieel om de potentiële risico’s van MOAH in kaart te brengen en maatregelen te treffen om contaminatie te voorkomen of te beperken. Door analyse kan worden vastgesteld of de wettelijke actielimieten niet worden overschreden. Indien dit wel het geval is, is het belangrijk om de bron te achterhalen.