Jacob Schilstra is Directeur Business Development bij KTBA Kwaliteitszorg en krijgt van klanten regelmatig de vraag hoe ze moeten omgaan met het universele duurzaamheidsvraagstuk. “Je merkt echt dat de bewustwording dat er iets moet gebeuren steeds groter wordt. Overheid, consumenten en bedrijven beseffen dat de voedingsmiddelenindustrie een enorme milieu-impact heeft en kunnen samen een beweging in gang zetten. Consumenten staan open voor een product met een goed verhaal, bedrijven realiseren zich dat ze een positieve invloed op de samenleving moeten hebben en de overheid wil randvoorwaarden scheppen.”
Het is volgens Schilstra noodzakelijk dat ‘succesvol ondernemen’ anders wordt gedefinieerd. “Bedrijven worden nu vaak door de financiële wereld afgerekend op de financiële resultaten. Dan zul je ook bedrijven krijgen die daar alleen op sturen. Er vallen nu echter onacceptabele slachtoffers door de winstmaximalisatie: het klimaat, dieren en mensen. Er is echt hulp nodig van de financiële sector, die goede initiatieven weet te waarderen, zodat dat ook tot uiting komt in beurskoersen. Bedrijven die hun verantwoordelijkheid nemen en hun impact op people en planet aantoonbaar verbeteren, verdienen een goede waardering die hun in staat stelt hun goede werk voort te zetten en uit te breiden.”
“Het is daarom goed dat de EU met de Farm2Fork-strategie Europa toonaangevend wil maken op het gebied van duurzaamheid. Maar deze strategie vraagt om een integrale en inclusieve benadering, waar alle bedrijven in de voedingsmiddelensector hun deel aan moeten bijdragen. In deze benadering staat welzijn boven welvaart en een ‘positieve maatschappelijke bijdrage’ boven winstmaximalisatie. Er zijn natuurlijk al goede initiatieven in de foodsector, zoals bijvoorbeeld bij de cacao, koffie, visvangst, palmolie en fair trade. Dit zijn echter vaak single issue initiatieven. Ze hebben wel degelijk impact, maar onvoldoende om een structurele verbeterslag voor de grote massa te maken.”
“Daarom is wetgeving zo belangrijk”, legt Schilstra uit. “Er moet een level playing field komen, zodat voor alle ondernemingen dezelfde randvoorwaarden gaan gelden om in te ondernemen. De sector neemt steeds meer gecoördineerde initiatieven en die moeten worden ondersteund met wetgeving. Het feit dat de politiek nu bereid is om daadwerkelijk deze wetgeving op te stellen is het signaal dat we er nu echt mee aan de slag moeten.”
KTBA Kwaliteitszorg is van mening dat de QA-manager in de voedingsmiddelenindustrie zich meer moet gaan ontwikkelen als een Business Assurance Manager. Schilstra: “Ook duurzaamheid is een issue dat bij de Business Assurance Manager zou passen. Deze moet zich daarbij echter wel omringen met en ondersteund weten door specialisten, net als dat hij dat doet voor voedselveiligheid of fraude. Hij moet zich realiseren dat hij niet overal kennis van kan hebben. Een pijler als duurzaamheid is te groot om ‘erbij’ te doen. Wel moet de Business Assurance manager zorgen dat duurzaamheid blijvend op de agenda van de directie blijft staan en dat het geïntegreerd wordt in het bedrijfsbeleid.”
Schilstra vertelt dat KBTA op dit moment vooral bij directies aan de tafel zit. “Wij ondersteunen bedrijven met het zetten van de eerste stappen bij het vinden van antwoorden op vragen als: Wat is je identiteit, je bedrijfs-DNA? Wat zijn voor jou nou belangrijke duurzaamheidsaspecten die daarbij passen? Op welke manier kun jij je verantwoordelijkheden vormgeven? Wat zijn je ambities? Bedrijven moeten echt wennen aan het idee. Inkopers moeten bijvoorbeeld ook met een andere opdracht aan de slag. Het gaat niet meer om de goedkoopste grondstoffen, maar om de beste. En waar moet je dan op letten?”
“Ook begeleiden wij bedrijven bij het duidelijk krijgen van de verwachtingen van de stakeholders. Zodra deze verwachtingen duidelijk zijn gaat het om het identificeren van de duurzaamheid kenmerken die voor jouw bedrijf en jouw assortiment van belang zijn en waar je invloed op kunt uitoefenen. Deze kenmerken moeten meetbaar gemaakt worden en zo kunnen doelstellingen en plannen ontwikkeld worden. In het Farm2Fork-initiatief staat beschreven dat duurzaamheidsaspecten meetbaar moeten zijn en dat de consument een afgewogen keuze moet kunnen maken. Daarom denk ik ook echt dat er een soort Nutri-Score voor duurzaamheid zal komen en dat dit met wetgeving ondersteund gaat worden.”
Voor de iets langere termijn ziet KTBA ook echt kansen op dit gebied. Schilstra: “Consumenten zijn echt klaar om een goed verhaal te horen. Wat is jouw verhaal en hoe communiceer je dat? Wat is jouw maatschappelijke relevantie? Met een goed en transparant verhaal dat toetsbaar is kan een onderneming zich op dit moment echt onderscheiden in de markt. Met dit verhaal kunnen afnemers, medewerkers en consumenten overtuigd worden. Duurzaamheid is niet meer alleen voor grote of idealistische ondernemingen. Duurzaamheid is voor alle bedrijven. We kunnen onze ogen er niet meer voor sluiten. Er staat echt veel te gebeuren op dit gebied en het is van groot belang er goed over na te gaan denken. Daarnaast is het belangrijk dat iedereen meedoet. Er zijn al een hoop bedrijven met goede ideeën en initiatieven, maar als niet iedereen meedoet krijgen deze geen eerlijke kans. Daarom is wetgeving zo belangrijk en moet er ook gekeken of duurzaamheidsaspecten in de prijs verdisconteerd kunnen worden. Consumenten moeten worden meegenomen, zodat ze een eerlijke prijs gaan betalen. Een voorbeeld is de ‘plofkip’. Die is nu uit de supermarkt verdwenen en de klanten zijn gewend geraakt aan de duurzamere varianten.”
KTBA heeft de volgende diensten ontwikkeld om haar klanten de ondersteunen bij duurzaamheidsvraagstukken:
1. Een directieworkshop om de voor het bedrijf relevante duurzaamheidsaspecten te identificeren en te prioriteren,
2. Een directieworkshop om gezamenlijk de communicatiestrategie rondom duurzaamheid vast te stellen die past bij de marktverwachtingen en het gewenste imago,
3. Een adviestraject voor minder verpakkingsmateriaal en/of duurzame alternatieven,
4. Een adviestraject om voedselverspilling en afvallen te verminderen, inclusief de bijbehorende managementsystemen voor deze 4 onderwerpen.
Jacob Schilstra, Directeur Business Development bij KTBA
