Door: Jacco van Son
Dual use additives betekent vertaald: ‘additieven voor tweeledig gebruik’. Maar wat houdt dit begrip eigenlijk in en waar moet u als producent van voedselcontactmateriaal én als gebruiker van dit materiaal rekening mee houden?
Dual use additives zijn additieven die ook zijn toegelaten als levensmiddelenadditief en worden gebruikt in kunststof voedselcontactmaterialen. In de Union Guidelines on Regulation (EG) nr. 10/2011 “on plastic materials and articles intended to come into contact with food” staat de volgende definitie:
“Bepaalde stoffen die worden gebruikt in kunststof die met levensmiddelen in aanraking komen, zijn tegelijkertijd toegelaten respectievelijk levensmiddelenadditieven of toegelaten aroma’s vanuit Verordening (EG) nr. 1333/2008, Verordening (EG) nr. 1334/2008 of hun uitvoeringsmaatregelen. Deze stoffen worden additieven voor tweeledig gebruik genoemd.”
De eerste vraag is natuurlijk: hoe komen deze additieven in voedselcontactmaterialen terecht? Er zijn twee mogelijkheden:
‘Bedoeld toevoegen’ houdt in dat de additieven aan de kunststof worden toegevoegd om later in het levensmiddel vrij te komen oftewel te migreren, om vervolgens een technologische functie in het levensmiddel te hebben. Deze additieven vallen onder de Verordening (EG) nr. 450/2009 betreffende actieve en intelligente materialen en voorwerpen bestemd om met levensmiddelen in contact te komen.
Het kan echter ook zijn dat de additieven aan het voedselcontactmateriaal zijn toegevoegd zonder dat het de bedoeling is om in het levensmiddel te worden vrijgeven. In dat geval mag de onbedoelde migratie van deze stoffen naar het levensmiddel niet leiden tot een overschrijding van het toegestane limiet die is vastgesteld in de specifieke levensmiddelenadditieven wetgeving.
Voorbeelden van additieven voor tweeledig gebruik zijn:
Als additieven kunnen migreren naar het levensmiddel, dan zitten daar dus restricties aan. Deze zijn opgenomen in verordening 10/2011 artikel 11 lid 3:
De migratie van additieven die tevens zijn toegelaten als levensmiddelenadditief bij Verordening (EG) nr. 1333/2008 of als aroma bij Verordening (EG) nr. 1334/2008 mag niet zodanig zijn dat het additief een technisch effect in het uiteindelijke levensmiddel heeft en mag tevens niet:
Kortom de onbedoelde migratie moet voldoen aan het laagste limiet, opgenomen in de betreffende wetgeving.
Om de gebruiker van voedselcontactmaterialen te informeren over de aanwezigheid van additieven voor tweeledig gebruik, worden deze door de producenten van voedselcontactmaterialen opgenomen in de verklaring van overeenstemming (VvO). De stoffen worden, indien aanwezig, met naam, E-nummer van levensmiddelenadditieven (hetzij het FL-nummer van aromastoffen en/of stofnummer van verordening 10/2011) vermeld in de VvO. Het is aan de gebruiker om de VvO kritisch te beoordelen op aanwezigheid van deze stoffen.
Als gebruiker is de aanwezigheid van additieven voor tweeledig gebruik in voedselcontactmaterialen iets om vroegtijdig rekening mee te houden tijdens het productontwikkelingsproces. Stel vast of er additieven gebruikt worden met beperkingen vanuit verordeningen (EG) nr. 1333/2008 of (EG) nr. 1334/2008 voor voedingsmiddelen in het product. Indien ja, beoordeel dan de VvO op de aanwezigheid van de betreffende additieven en onderneem actie bij een overschrijding van de beperkingen/migratielimieten. Dit kan betekenen dat er extra migratietesten moeten worden aangevraagd of dat er moet worden gekozen voor voedselcontactmateriaal waarin deze additieven niet aanwezig zijn.
Additieven voor tweeledig gebruik zijn niet alleen aanwezig in kunststof voedselcontactmaterialen, maar kunnen ook in andere materialen aanwezig zijn waarvoor geen specifieke Europese wetgeving geldt. Het is daarom belangrijk om ook voor andere materialen te beoordelen of er additieven voor tweeledig gebruik aanwezig zijn.
Terugkomend op de vraag wat de term ‘Dual use additives’ betekent. Deze term houdt het volgende in: wanneer er voedingsmiddelen worden ontwikkeld en geproduceerd met daarin beperkingen op levensmiddelenadditieven of toegelaten aroma’s, moeten ook de verpakkingsmaterialen worden beoordeeld op de aanwezigheid van deze additieven..
