‘Vanaf 2004 was ik verantwoordelijk voor het toezichtbeleid op de industriële productie van levensmiddelen. Rond 2005 zijn daarbij de eerste ideeën ontstaan dat toezicht op een andere leest geschoeid zou moeten worden: meer risicogericht (dat was toen een nieuwe term, met de toezichtpiramide groen, oranje en rood) en meer gebruik makend van de verantwoordelijkheidsverdeling tot het bedrijfsleven. Bedrijven investeren tenslotte in private certificatie om onderling het vertrouwen te kunnen bieden. De vraag was hoe dit dan ondersteunend kon zijn aan het toezicht? In plaats van alle bedrijven te controleren op de toepassing van Infoblad 64 -ook een product uit die tijd- is destijds het gesprek aangegaan met het Hoofdproductschap Akkerbouw over de oprichting van Riskplaza, toen nog RiskPlaza. Er kwam een duidelijke vraag van het HPA over de opzet van een dergelijk privaat systeem en haar garanties. Ik ben toen het gesprek met het HPA aangegaan. Vanaf de eerste houtskoolschets werd er energie gestoken in deze ontwikkeling. Riskplaza groeide en naast de graan- en bakkerijsector sloten meerdere sectoren zich aan. In die beginfase heeft de NVWA de eigen kennisbank voedselveiligheid ter beschikking gesteld aan Riskplaza. Kennis is immers niet-competitief en met Riskplaza werken we aan een gezamenlijke waarheid: bedrijfsleven, certificerende instanties en de toezichthouder NVWA. Dat was eigenlijk de eerste vorm van publiek-private samenwerking, die nu nog steeds verder uitgebreid wordt.’
‘In die tijd -2006/2007- werden dergelijke initiatieven ook ontwikkeld samen met de Stichting Certificatie Voedselveiligheid; in het bijzonder met het Centraal College van Deskundigen HACCP. De onderzoeksvraag was: hoe kan een privaat kwaliteitssysteem, een certificatieprogramma dus, het toezicht ondersteunen? Zoals bekend nam dat de laatste jaren een grote vlucht, vooral door de initiatieven die we in Nederland hebben genomen. Zo zijn we een Europese werkgroep gestart om andere overheden te interesseren voor het onderwerp. We hebben ook de discussie naar het Global Food Safety Initiative (GFSI) gebracht en in de Codex wordt er nu een standaard ontwikkeld voor de publiek-private samenwerking. Afgelopen februari kwamen 39 overheden en intergouvernementele organisaties naar Nice voor een gezamenlijke vergadering.’
‘Hoe gaat de publiek-private samenwerking er in de toekomst uitzien? Niemand kan uiteraard die toekomst voorspellen, maar er tekenen zich wel wat contouren af. Zo zal de NVWA niet meer alleen kunnen afgaan op de eigen waarnemingen (audits en inspecties). Ook de analyse van externe data zal steeds belangrijker worden om risico’s beter te kunnen inschatten en schaarse capaciteit te kunnen sturen. Meerdere databronnen zullen dat beeld gaan vormen: big data uit de social media, financiële data, maar ook data uit de keten (supply chain) en uit certificatie. De keten zal steeds meer transparantie en garanties vragen. Het wordt technisch steeds meer mogelijk om dat te kunnen leveren. Mijn ambitie zou zijn om binnen nu en 5 tot 10 jaar het regulier overheidstoezicht tot nul te reduceren, omdat de ketens zelf in staat zijn om waarborgen aan te brengen en die inzichtelijk te maken. De NVWA voert geen routinematige controles meer uit, maar alleen nog controles gebaseerd op risico’s, het beheersen van incidenten en het aanpakken van cowboys en free-riders. Een groot deel van de capaciteit zal gaan naar data-analyse, monitoring van ketens en afstemming met de ketenpartijen (de publiek-private samenwerking).’
‘Ik heb nu een bewuste keuze gemaakt om uit de wereld van voedselveiligheid te stappen. Ik neem afscheid van een groot netwerk en bedank iedereen voor de fijne contacten, de constructieve discussies en de mooie inzichten die dat heeft opgeleverd. Om meerdere redenen hoop ik over een aantal jaar nog eens te kunnen vaststellen dat mijn ambitie voor een groot deel waarheid is geworden. Ik heb nog geen plannen voor de nabije toekomst.
